Bijenoase

Vogelasiel Bergen zet zich primair in voor de opvang en revalidatie van inheemse vogels, waaronder ook uilen en roofvogels, zodat deze zo snel mogelijk weer terug kunnen keren naar de vrije natuur. Een belangrijk aspect van dit werk is juist ook lokaal en regionaal belangstelling wekken en respect oproepen bij zowel jongeren als ouderen voor de natuur en de natuurbescherming in het algemeen.

In dit kader past ook de imkeractiviteit van onze beheerder en de deelname aan de zogenaamde Smaakparels, een platform voor bevordering van gebruik en afzet van streekprodukten uit de Maasduinen. Alhoewel het product “Maasduinenhoning” hierbij een bescheiden positie inneemt, draagt de aanwezigheid van onze imker/beheerder in de praktijk in aanmerkelijke mate bij aan de natuurlijke inbedding van de streekprodukten op dorpsmarkten/feesten en is hij daar een graag geziene gast. Indirect wordt zo door het Vogelasiel Bergen belangstelling en waardering opgewekt voor de fraaie Maasduinennatuur.

Plattelandscoöperatie - Bijeen voor Bijen Limburg

De door de Provincie Limburg ingezette Bijenimpuls 2017-2018 met als werktitel “Bijeen voor Bijen Limburg” sluit dan ook goed aan bij de doelen en activiteiten van het Vogelasiel Bergen.

Het door de Plattelandscoöperatie Limburg in dit verband gecoördineerde project ter realisatie van een netwerk aan bijenoasen in Limburg spreekt het Vogelasiel Bergen zeer aan.

Bijenoase

Vogelasiel Bergen heeft zich dan ook bij de Plattelandscoöperatie aangemeld voor de realisatie van een bijenoase bij het Vogelasiel op een perceeltje landbouwgrond aan de overzijde van de Siebengewaldseweg. De gemeente Bergen, eigenaar van het perceeltje is bereid het perceel aan het Vogelasiel in gebruik te geven voor de realisatie van een bijenoase.

De bijenoase is bedoeld als eyecatcher, om aandacht te vragen voor biodiversiteit, om mensen en organisaties te betrekken bij en bewust te maken van het belang van biodiversiteit en van de Bij (Honingbij, Solitaire Bij, maar ook vlinders) in het bijzonder. Van het Vogelasiel Bergen wordt een actieve rol verwacht in organisatie, inrichting en communicatie. De bijenoase dient gerealiseerd te zijn voor 1 juli 2018.

Voor de concrete invulling wordt een ontwerpplan gemaakt in samenspraak met de Plattelandscoöperatie. Bij de bijenoase komt een informatiebord en een bijenhotel. Ook zullen er enkele bijenkasten geplaatst worden.

Voor wilde bijen en andere insecten zijn voedsel (nectar en stuifmeel) en nestelgelegenheid belangrijke aspecten voor hun voortbestaan. De akker wordt dan ook ingezaaid met een bijenvriendelijk bloemenmengsel en in de bosrand zullen struiken geplant worden, waarvan bekend is dat ze van groot belang zijn voor bijen en insecten in het algemeen, zoals wilg en vuilboom. Het bijenhotel biedt vooral nestelgelegenheid voor metselbijen. Voor graafbijen en –wespen zal er ook een warme zandige plek ingericht worden. De bijenoase zal zeker ook voor vogels een aantrekkelijke plek vormen door het gevarieerde aanbod van voedsel, in de vorm van zaden, maar ook insecten, die immers aan de basis staan van de voedselpiramide.

Nationale bijenstrategie

Ook landelijk wordt het belang van de Bij onderkent. In januari 2018 ondertekenden 43 partijen de Nationale Bijenstrategie. In het betreffende persbericht van Staatsbosbeheer staat:

Bijen zijn door hun rol in het bestuiven van planten onmisbaar voor het behoud van flora en fauna in Nederland en zij hebben een cruciale economische functie in de land- en tuinbouw. Bestuiving is noodzakelijk voor meer dan 75% van de voedselgewassen. Al een aantal jaren is het duidelijk dat actie nodig is om bijen te beschermen. In 2013 heeft het toenmalige kabinet een Actieprogramma Bijengezondheid gepresenteerd. Dat richtte zich vooral op de honingbij. Deze nieuwe Nationale Bijenstrategie richt zich op alle ‘bestuivers’, in het bijzonder de vele wilde bijensoorten. In Nederland horen juist wilde bijen tot de voornaamste bestuivers. Meer dan de helft van de wilde bijensoorten (er zijn er 360) staat echter op de Rode Lijst. Zij worden met uitsterven bedreigd.

Met de nieuwe strategie willen de partners tot een alomvattende aanpak komen om alle bijensoorten en andere bestuivers blijvend te behouden. Daarvoor hebben wilde bijen twee dingen nodig: nestelgelegenheid en voldoende voedselaanbod. In de vele initiatieven waaraan wordt gewerkt en in deze strategie zijn drie kernthema’s vastgesteld, namelijk:

het bevorderen van de biodiversiteit,
het verbeteren van de wisselwerking tussen landbouw en natuur en
het helpen van imkers om de gezondheid van de honingbij te verbeteren.

Zie voor meer informatie de publicatie Nationale Bijenstrategie Bed en Breakfast for Bees op de website van de Rijksoverheid.

Gemeente Bergen L

Het zijn juist deze thema’s die ook het Vogelasiel Bergen inspireren, maar die we ook terugzien in het beleid van de gemeente Bergen met hun in 2014 ingezette speerpunt ‘Ondernemen met Natuur’. Zo heeft de gemeente, naast haar inzet voor het Nationaal Park De Maasduinen en het Heukeloms Beekdal, ook op diverse plaatsen in het buitengebied bijenhotels geplaatst en nestkasten voor vleermuizen en diverse vogelsoorten aangebracht. Zij heeft de aanleg van bloemrijke akkerranden gestimuleerd en natuurlijk bermbeheer ingevoerd. Met name dit laatste is buitengewoon belangrijk voor onze flora en fauna.

Vlinderstichting

Zo schrijft de Vlinderstichting, die recent een keurmerk voor goed maaibeheer voor bermen en groenstroken heeft ingevoerd het volgende:

Door het intensieve gebruik van Nederland worden bermen en groenstroken, in het buitengebied en in steden en dorpen, steeds belangrijker voor vlinders, bijen en biodiversiteit in het algemeen. De waarde voor bestuivers staat en valt met het beheer en dat gaat nogal eens mis. Daarom komt De Vlinderstichting met een keurmerk voor goed beheer voor goed maaibeheer van bermen en andere groenstroken. Aannemers en groenbedrijven die bij het beheer rekening houden met biodiversiteit, waar bestuivers als vlinders en bijen wel bij varen, komen in aanmerking voor dit keurmerk, dat de voorlopige werktitel 'Kleurkeur’ heeft gekregen
Bermen en groenstroken hebben een belangrijke functie in het buitengebied en in het bebouwde gebied. Als die op de juiste manier beheerd worden kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit in Nederland. En dat is hard nodig, met de huidige achteruitgang van insecten, waaronder vlinders en bijen. Bij veel gemeenten en infrabeheerders is er wel de wil om op een natuurvriendelijke manier te beheren, bijvoorbeeld door gefaseerd maaien; hierbij blijft bij iedere maaibeurt een gedeelte overstaan, die bij een volgende maaibeurt wel wordt gemaaid, terwijl een ander stuk dan blijft staan. Omdat het maaibeheer, vaak over grote oppervlakten en voor meerdere jaren, wordt uitbesteed is dit vaak moeilijk te realiseren.

Nederland Zoemt

Ook LandschappenNL, de landelijke koepel van ondermeer Het Limburgs Landschap en het IKL zetten zich in voor de wilde bij. Ze zijn één van de ondertekenaars van de Nationale bijenstrategie, maar zetten zich ook praktisch hiervoor in middels het project ‘De Wilde Bijenlinie’. Samen met de organisaties Natuur&Milieu en het IVN is zo “Nederland Zoemt” ontstaan. “Nederland Zoemt” verstrekt o.a. aan gemeenten het predicaat “Bijvriendelijke gemeente”, wanneer in deze gemeente structureel voldoende voedsel en nestelgelegenheid voor de wilde bijen is gecreëerd. Meer info over dit onderwerp kunt u vinden op www.nederlandzoemt.nl

Bijvriendelijke gemeente

Het verkrijgen van dit predicaat ligt voor de gemeente Bergen, gezien de reeds ontwikkelde activiteiten, binnen handbereik.

Het Vogelasiel Bergen wil met de aanleg van een bijenoase ook de gemeente stimuleren om de ingezette lijn verder voort te zetten en aanzetten tot het daadwerkelijk verkrijgen van dit predicaat.

Een steuntje in de rug kan daarbij ook nog gegeven worden door de dorpsraad van (Oud) Bergen, waar ook een bijenoase aangelegd wordt. Hier is de dorpsraad de initiatiefnemer voor een bijenoase in de Vulkeskul.

Voorts werken de bloemen- en vaste-plantentelers in de gemeente al enkele jaren aan een transitie naar steeds meer biologische bestrijding van plagen. Ook zij hebben een aantal bijenhotels geplaatst.

In het agrarisch buitengebied kan nog flinke natuurwinst behaald worden. Hier kunnen meer akkerranden en stroken met bloeiende planten voor een groene dooradering zorgen, waar veel soorten van kunnen profiteren, maar uiteindelijk ook het opbrengend vermogen van de grond voor de landbouw wordt verbeterd.

De natuurbeheerders, Staatsbosbeheer, Limburgs Landschap en de gemeentelijk bos- en natuurbeheerdienst besteden reeds langer bijzondere aandacht aan behoud en verbetering van de biodiversiteit. Ook particuliere beheerders hebben steeds meer oog hiervoor. In Nationaal Park verband kan hier nog extra nadruk op gelegd worden.

20 jarig jubileum Vogelasiel Bergen L

Dit jaar, in 2018, is het 20 jaar geleden dat het Vogelasiel Bergen L van start ging. Door de aanleg van een bijenoase bij het asiel kan het Vogelasiel Bergen L dit jubileum extra inhoud geven. Het Vogelasiel wil de aanleg nadrukkelijk plaatsen in een bredere context, als eyecatcher, om aandacht te vragen voor biodiversiteit, om mensen en organisaties te betrekken bij en bewust te maken van het belang van biodiversiteit, waar ook vogels van profiteren.

Vanuit deze optiek wil het Vogelasiel ook de communicatie vorm geven: de aanleg van een bijenoase in ons jubileumjaar gericht op bevordering van de biodiversiteit door dit breed uit te dragen en zo op dit vlak inspiratie te bieden voor mensen en organisaties.

Bijlagen:

ontwerpplan Bijenoase Vogelasiel bergen L. met begroting
krantenartikel febr 2018 “St Anthonis Bijvriendelijke gemeente”